Alkoholizm

    Wprowadzenie:

Narastanie negatywnych skutków związanych z używaniem a przede wszystkim z nadużywaniem  alkoholu, obserwuje się  w sferze zjawisk społecznych, zdrowotnych i ekonomicznych. Z najnowszych  danych wynika (wyniki badań  przedstawione  w  miesięczniku z października ‘2009r. „Głos Pedagogiczny” w  artykule pt.  „Szkoła w pułapce uzależnień”, że  alkohol jest używką  niestety  nadal  cieszącą  się największą popularnością wśród dzieci i młodzieży. Sięgają po nią  uczniowie  w wieku  11-19 lat.

    Powody sięgania po używki:

Do głównych przyczyn można zaliczyć:

Ø     bunt i chęć zaszokowania  ludzi, najczęściej rodziców i nauczycieli,

Ø     potrzebę przeżycia ryzyka ,

Ø     powielanie wzorców  rodzinnych i  środowiskowych,

Ø     silne poczucie przynależności do grupy, identyfikacja z jej członkami, ideałami,

Ø     chęć poczucia się bardziej dorosłym , niezależnym,

Ø     chęć zaimponowania komuś,

Ø     potrzebę ucieczki  od stawianych wymagań, problemów, zmartwień,

Ø     niepowodzenia w szkole, w domu, w kontaktach z rówieśnikami,

Ø     samotność,

Ø     modę,

Ø     nudę,

Ø     brak zainteresowań i perspektyw.

    Podstawowe pojęcia:

Pojęcia alkoholizm używa się  zasadniczo  w dwóch  znaczeniach: pijaństwo i alkoholizm.

Pijaństwo – to spożycie napojów alkoholowych  wykraczające poza miarę tradycyjnego, zwyczajowego picia , przejawiające się  nadmierną konsumpcją alkoholu.
Alkoholizm jest chorobą, stanem przewlekłej narkomanii w której osoba nią dotknięta :

Ø     traci kontrolę nad piciem (nie ma możliwości przerwania w dowolnym ,

z góry obranym momencie)

Ø     nie jest w stanie utrzymać się przez dłuższy czas w abstynencji

a w przypadku braku alkoholu  zachodzi konieczność poszukiwania go, niekiedy za wszelką cenę (z uwagi na wystąpienie zespołu uzależnienia alkoholowego).

    Działanie alkoholu na organizm człowiek:

Alkohol – jest to bezbarwny, przezroczysty płyn o specyficznym zapachu i smaku.

Alkohol etylowy zwany jest również etanolem (spirytus vini) o wzorze chemicznym C2H5OH i powstaje z fermentacji cukrów zawartych w roślinach takich jak np. owoce, buraki cukrowe, ziemniaki  i inne. Jest substancją łatwo  mieszającą się z wodą. Właściwość ta umożliwia przenikanie alkoholu do krwi i płynów tkankowych, a szybkość wchłaniania zależy przede wszystkim od jego stężenia. W 80 procentach  wchłania się do krwi z błony śluzowej jelit, pozostałe 20 procent  przenika przez  błonę śluzową żołądka. Wraz z krwią alkohol roznoszony jest po całym organizmie. Przeważająca część procesu spalania alkoholu zachodzi w wątrobie, gdzie utlenia się około 10 procent spożytego  alkoholu. Pozostałe 210 procent  ulega eliminacji przez płuca, nerki i skórę w stanie niezmienionym.

    Fazy działania alkoholu na organizm człowieka w zależności od stężenia:

 

    Powstanie choroby alkoholowej-podstawowe  uwarunkowania:

O szybkości powstania alkoholizmu   w dużej mierze decyduje wiek,

w którym człowiek  rozpoczyna picie. Po ukończeniu 25 roku życia  okres rozwijania się choroby alkoholowej może trwać od  12 do 15 lat, między   20 a 25 rokiem życia  - 3 do 4 lat, a poniżej 20  roku życia - zaledwie  5 do 6 miesięcy. Zjawisko to zdeterminowane  jest niedojrzałością ustroju a w szczególności mózgu.

    Rodzaje uzależnień  i zespół  odstawienia alkoholu:

Uzależnienie psychiczne – przejawia się silnym pragnieniem, pożądaniem alkoholu, występowaniem natrętnych myśli o potrzebie jego spożycia, uporczywym powracaniu do wspomnień o przyjemnym spędzaniu  czasu przy piciu, szukaniu okazji  do  wypicia.
Uzależnienie fizyczne  - uzewnętrznia się   w utracie kontroli  nad spożywaniem alkoholu oraz występowaniem  tzw. zespołu odstawienia.

Zespół odstawienia  (zespół abstynencyjny)  - występuje  w kilka godzin  (8-12 godz.) od zaprzestania picia  albo też  nagłego  zmniejszania dawek spożywanego alkoholu. Związane z nim są  następujące dolegliwości: żołądkowo-jelitowe (brak apetytu, nudności, wymioty, biegunka); naczyniowo –ruchowe i  wegetatywne (napadowe poty,  zwyżki ciśnienia tętniczego krwi,  wahania tętna, bóle i zawroty głowy, kołatanie serca,  i ściskanie w jego obrębie);  sensoryczne (nadwrażliwość wzrokowa,  słuchowa,  zaburzenia czucia); psychomotoryczne (bóle mięśni, drżenie palców, mięśni twarzy); psychiczne (ogólny niepokój, lęk, zaburzenia nastroju, zakłócenia snu pod postacią  koszmarnych marzeń sennych,  rozbicie psychiczne).

Każda osoba  (w tym również  dzieci i młodzież) pijąc alkohol  często  oraz  w zbyt dużych ilościach   może uzależnić się. Skutkiem uzależnienia jest  powstanie choroby alkoholowej. Z danych wynika, że  znacznie szybciej  i w dużo większym stopniu  zagrożone są kobiety. W konsekwencji picia     życie  alkoholika   ulega  całkowitej   degradacji. W przypadku osób bardzo młodych przejawia się to :

Ø     brakiem zainteresowania  sprawami szkolnymi (wagarowanie, często  rezygnacja z nauki),

Ø     konfliktami z  rodzicami, ucieczkami  z domu, kradzieżami  na szkodę najbliższych,

Ø     nawiązywaniem kontaktów  przestępczych,

Ø     popełnianiem przestępstw  i wykroczeń,

Ø     utrzymywaniem kontaktu  jedynie  z innymi  nieletnimi  również pijącymi alkohol,

Ø     zaniedbaniem wyglądu zewnętrznego,

Ø     prostytuowanie się,

Ø     często łączenie  alkoholu z  narkotykami.

Należy  pamiętać, że  dziecko pijące przyjmuje inne wartości.  Oczywiście

są   to negatywne postawy, którym towarzyszy kłamstwo i chęć  oszukania innych.

 

    Fazy powstawania choroby alkoholowej:

 

    Konsekwencje zdrowotne picia alkoholu – choroby związane

z nadużywaniem alkoholu:

Alkohol będąc już we krwi przejawia działanie destrukcyjne, osłabia funkcje  ciał pochłaniających i bakterii trawiennych, przez co zmniejsza 

się  odporność organizmu na wszelkiego rodzaju infekcje i choroby  zakaźne.
Alkohol posiadając zdolność przenikania do wszystkich komórek ciała ludzkiego, działa szczególnie  destrukcyjnie na  organizm rozwijający się. Jest najbardziej niebezpieczny dla dzieci i młodzieży, która nie osiągnęła jeszcze dojrzałości biologicznej.

Ø     Wynikiem  szkodliwego działania alkoholu na młody organizm jest:

Ø     obniżenie sprawności intelektualnej,

Ø     zaburzenie zdolności zapamiętywania,

Ø     zwiększona skłonność do zmęczenia,

Ø     wzmożona drażliwość i pobudliwość,

Alkoholizujące się dziecko sprawia wrażenie ociężałego umysłowo

i zaliczane jest do dzieci tzw. trudnych.

    Choroby, których rozwój  wiąże się z nadużywaniem alkoholu:

 

    Style konsumpcji alkoholu:

Warto sobie uzmysłowić, że wśród społeczeństwa naszego kraju ugruntowane są już dość mocno  wzory zachowań, związane z kulturą trzeźwości. Podstawowym wymogiem obyczajowości  w Polsce jest częstowanie gości alkoholem. Obyczaj ten jest tak głęboko zakorzeniony, że uchylanie  się przed trunkiem jest traktowane jako wyraz  nieżyczliwości  a nawet  niegrzeczności wobec częstującego.

Wyróżniamy pięć   najbardziej rozpowszechnionych  stylów picia .

Ø     neurasteniczny: polega napiciu niewielkich ilości, często  gdy się jest zmęczonym  i rozdrażnionym , alkohol ma  pozornie posłużyć 

do poprawy samopoczucia , w rzeczywistości   rozdrażnienie pogłębia się , co  w rezultacie zmusza do   sięgania po   następną porcję trunku,

Ø     kontaktowy: dotyczy osób, które  są nieśmiałe  i chcą przełamać stan izolacji i osamotnienia, już po spożyciu nawet niewielkiej ilości alkoholu osoba staje się pewniejsza siebie, dochodzi do zmniejszenia  dystansu, towarzystwo ożywia się,

Ø     dionizyjski : polega na spożywaniu dużych ilości alkoholu, celem doprowadzenia się do stanu zamroczenia pozwalającego zapomnieć

o  codziennych problemach,

Ø     heroiczny: wymaga także dużych ilości alkoholu, w świadomości pijącego następuje podniesienie poczucia własnej mocy i gotowości do wykonania  wielkich czynów,

Ø     samobójczy: akceptowany przez pijących, wynikający z chęci  zapomnienia o tym co doskwiera, prezentowanie  postawy  „trzeba się zalać  w trupa” aby zapomnieć o tym co doskwiera , aby choć na krótki  czas   skończyć z bólem.

    Wpływ środowiska  na dzieci i  młodzież  nadużywającą  alkohol:

Postawa człowieka, jego stosunek do siebie i otaczającej go rzeczywistości   kształtują się już od najmłodszych lat. Również postawa wobec alkoholu i osób pijących jest wynikiem  wychowania  i wpływów środowiska.

Na postawę i zachowania alkoholowe  nieletnich  ma  wpływ:

Ø     środowisko rodzinne (dzieci świadkowie  picia alkoholu przez rodziców, naśladowanie rodziców.  Z badań wynika, że ok. 80% dzieci uzależnionych od alkoholu pochodzi  z rodzin  w których przynajmniej  jedno z rodziców nadużywa alkohol.

Ø     środowisko rówieśnicze ( związane  ze stylem funkcjonowania  grupy).

    Nieletni - alkohol - przepisy prawne:

Sytuację prawną  nieletnich   w odniesieniu do nieletnich należy rozpatrywać  w  dwóch  kategoriach  prawnych.  Chodzi o to, że  z jednej strony  są oni chronieni przez prawo, z  drugiej  zaś   zgodnie z  przepisami   odpowiadają  prawnie   za samo nadużywanie  alkoholu  oraz  za  czyny karalne  (wykroczenia i przestępstwa ) będące  skutkiem działania alkoholu na ich organizm.

Do przepisów  chroniących nieletnich zaliczamy:

Ø     Ustawa - kodeks karny : Art. 208 kk – rozpijanie  małoletniego, czyli zachowanie polegające na  namawianiu do picia i  częstowaniu alkoholem  nieletniego -  chodzi  o osobę , która nie ukończyła  18  roku życia,

Ø     Ustawa o wychowaniu  w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi : Art. 15.1, ust.1 – dotyczy  zakazu  sprzedaży i podawania napojów alkoholowych  osobom, które nie ukończyły 18 roku życia (złamanie zakazu, utrata  koncesji dla podmiotu prowadzącego działalność  gospodarczą i  Art. 43 ¹ .1– sprzedawca , barman – osoba  która  sprzedała  lub podała  alkohol  nieletniemu  popełnia  przestępstwo (odpowiada karnie) z wymienionej ustawy.

 

Do przepisów  w myśl  których nieletni  odpowiada  prawnie  za  swój

związek z alkoholem  zaliczamy:

Ø     Ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich  - zgodnie z art. 6, ustawy , nieletni  ( do 18 roku  życia)  między innymi nadużywający alkoholu  zachowuje się sprzecznie z obowiązującymi normami  społecznymi

i moralnymi, co  jest  między  innymi  jednym z przejawów  jego demoralizacji, zatem  Sąd (Sędzia Wydziału Rodzinnego i Nieletnich) może zastosować środki  naprawcze przewidziane w tej Ustawie takie jak : skierowanie nieletniego do   specjalistycznej placówki  leczenia odwykowego,  umieścić w  Ośrodku Szkolno-Wychowawczym, zastosować nadzór kuratora  zawodowego, społecznego lub rodzica.

Nieletni  będący pod wpływem alkoholu  dopuszczają się najczęściej  takich  czynów  jak:  zakłócenia ładu i porządku publicznego, bójki,  pobicia, rozboje, wymuszenia  rozbójnicze, kradzieże, kradzieże  z włamaniami, uszkodzenia mienia, znieważenia funkcjonariuszy  publicznych, gwałty.

Należy  pamiętać, że nietrzeźwość nie jest  okolicznością  łagodzącą dla sprawcy, w niektórych nawet przypadkach  może  stanowić  dodatkową   dolegliwość na przykład  w przypadku  gdy nieletni  jest sprawcą wypadku drogowego. O dalszym losie  nieletniego zgodnie z przepisami Ustawy  o postępowaniu  w sprawach nieletnich ( Załącznik Nr 2  niniejszego projektu) decyduje  Sąd  rodzinny, a w niektórych  przypadkach  Prokuratura  i dalej Sąd  powszechny,  gdy  nieletni  ukończył  15 rok życia, a dopuścił się  zbrodni przeciwko zdrowiu  i życiu np.: gwałtu ze szczególnym okrucieństwem,  rozboju z użyciem niebezpiecznego narzędzia, zabójstwa człowieka.  Reasumując można powiedzieć, że alkohol może oddziaływać  na sposób realizacji  czynu przestępczego, może być  również   motywem, dla którego  czyn został popełniony.